
خيلی دور خيلی نزديك
سيد رضا ميركريمی - ۱۳۸۳
مشخصات كامل فيلم
سفری به بيرونِ خود
با دكتر محمود عالم از متن لوكس شهرنشينی راهی سفر جاده و كوير می شويم ... می رويم تا زنده به گوری ... و تولد دوباره. دكتر با ذهنيتی كاملا" زمينی و منطقی ، عاری از عاطفه براستی وضعيتی بدتر از پسر محتضرش می يابد. سامان ، پسر دكتر اسير سرطان مغز است و خود دكتر اسير سرطان عقل. ارتباطاتش بيشتر تلفنی و راه دور است تا رو در رو، همچنان هوس در سر دارد ﴿نقل از مواجهه او با منشی مطبش﴾ و عليرغم تمول، هنوز پول می فريبدش﴿پذيرش تبانی حضور استندباى در اتاق عمل پدر مرد تازه بدوران رسيده﴾، معنويت در زندگی او غايب است. او خدا را هم نمی بيند! آری ، نسرين حق دارد، حال او بمراتب بدتر از سامان است. در چنين وضعی بيماری كشف شده اتفاقی پسرش ناگاه فاصله دور آن دو را به رُخَش می كشد. او به دنبال سامان برای رصد ستارگان راهی سفر به كائنات می شود، راهی كوير ... و در جستجوی پسر ، خود و خدا را می يابد.
سفر دكتر عالم دستمايه و مضمون اصلی فيلم جديد ميركريمی است. ميركريمی در فيلم دومش "زير نور ماه" بسيار خوب بود، ساده و بی پيرايه و سرراست همانگونه كه در اين فيلم، ولی درك معنای عارفانه او در اينجا الحق كه قدری دشوار است. او از استعاره و ايهام استفاده نمی كند و بهمين جهت در بيان سرراست مفهوم پيچيده اثرش قدری نارسا كار را به انجام می رساند. پايان بندی اثر ﴿از تمام شدن بنزين اتومبيل تا باز شدن دريچه سقف﴾ ضعيف و دچار ايجاز زياده از حد است. توبد دوباره دكتر عالم زياد پُررنگ نمی شود. به عبارتی سفر درونی دكتر از درون به بيرون و از خودشناسی به خداشناسی و از خودخواهی به نوعدوستی ، از شفافيت و وضوح كافی برخوردار نيست.
فيلم اما در وجوه ديگر خود كه امور ساختاری و فنی باشند، بسيار توانمند جلوه می كند. بازی های مسعود رايگان و الهام حميدی در اندازه هايی بالاتر از نُرم معمول سينمای ايران است، فيلمبرداری و موسيقی متن فيلم در خدمت ساختار و وافی به مقصودند و تدوين بسيار شاخص ، قطع های جهت حركت اتومبيل دكتر در جای جای فيلم و تغيير زاويه ديد ﴿فرضا" تصوير از روبروى اتومبيل به تصوير از پشت و تصويرهای بيرون به نقطه نظرهاى داخل اتومبيل و...﴾ در عين سرعت بخشيدن به ريتم ، كاربرد مفهومی در بيان سفر وضعی و انتقالی شخصيت اصلی دارند.
"خيلى دور خيلى نزديك" از آثار قابل توجه سينمای ايران است هرچند كه ازروانی و وضوح كامل روايت برخوردار نيست.
نكته مهم در انتخاب اين فيلم است برای شركت در مراسم اسكار، اين فيلم هر قدر كه "معناگرا" و خوش تكنيك جلوه كند باز بهيچ وجه گرمی و عطوفت "ماهى ها عاشق مى شوند" را ندارد. "ماهى ها ..." به حق می توانست در بين ۹۱ فيلم رقيب شانس بيشتری برای حداقل حضور در ۵ فيلم نهايی اسكار داشته باشد. "ماهى ها ..." هم آرمانی است و هم ايرانی ، هم چشم نواز و هم روح نواز. باور كنيد شانس "ماهى ها..." بيشتر بود.