... از سينما و |
||||||||
|
شنبه، فروردین ۱۶، ۱۳۸۲ «خانه ای روی آب» بهمن فرمان آرا - ۱۳۸۰
معجزه به همين نزديکی است آری معجزه به همين سادگی اتفاق می افتد ... اگر حتي به اندازه ء يک مو ارتباط مان را با خداوند حفظ کرده باشيم . حتی اگر فرشته ای را زير کرده باشيم باز هم نبايد نااميد شد . اشکی از صميم قلب به نشانه ء سرسوزنی ندامت ، بخشش و رحمت او را نازل خواهد کرد . رضا سپيدبخت مرفه است ، ولی خوشبخت نيست . تنعم زندگی برای او روزمره شده و ديگر به وضوح از آن لذت نمی برد . ارزش هايش اگرچه امروزی و منطقی می نمايد ولی انسانی نيست . از پدر انتقام می گيرد ، البته راحت طلبی و استقلال شخصی و پرده پوشی نيز ملغمه ء اين انتقام است ، در واقع انتقام نوعی عذر و بهانه می نمايد . معشوق را معاوضه و عشق را با دفع شهوت معامله نموده است ... او از همان آغاز دچار خُسرانی عظيم ست ، پس فرشته ای را زير می گيرد . فرمان آرا در دومين فيلم پس از انقلابش موقعيتی انسانی را به ظرافت و با قدرت به پرده می کشد . دوریِ از خداوند و غرق شدنِ در لذات مادی و آنی زندگی و مکافات و عقابِ آن که اين بار بر عرصه ء زندگی ظاهر می شود دغدغه ء اوست ، برای همين در فيلمش با پرسوناژهای متعددی مواجه می شويم که همگی به سزای اعمال خود می رسند ، به جز يک نفر ... رضا سپيدبخت . او غرق در لذت و گناهست : لذتِ رانندگی را در به سرعت راندن در ابهام مه آلود جاده می داند ، فرشته ای را زير می کند و زخمی بر دست گريبانگيرش می شود ، در پرداخت بهای دفع شهوت زرنگی می کند و "کاسه مرغی"خانه را تاوان می دهد . در اعتراض به توليد مثل غيرعقلايی ، بيماری را جواب می کند و با عذابِ وجدانِ ناشی از مرگِ بيمار بی بضاعتش مواجه می شود ، برای آن که پدر خوبی نبوده و هيچگاه نتوانسته تکيه گاهی برای اعتماد فرزندش فراهم کند پسر را در بازگشتِ به وطن معتاد می يابد ، ژاله منشی خود را فريفته و از انهدام زندگی او بی خبرست ... تاوان اين يکی را هم می پردازد ولی ... رحمت اللهی شامل حالش می شود ، کودکی حافظ قرآن بر سر راهش ظاهر می شود ، هم او که در ابتدا برای جلبِ تشويق و توجه اطرافيان آغاز به حفظ قرآن کرده ولی بتدريج احساس حضور خداوند شائق و دليل راهش بوده ، حظِ حضور ِ او را دريافته و خودنمايی والدين او را به کُما کشانده است ... مادر پير دهر سرنوشت انسانها را می بافد ، با کامواهای رنگارنگ ... سبز ، بنفش ، سرخ ، زرد ، آبی ، و ... هم او که ژاله اگر می شناختش می خواست تا سراسر زندگيش را از نو بشکافد . اويی که هر از گاهی توجهش را به دکتر با کاموايی بر سر راه وی در می يابيم . سرنوشت دکتر می رود تا به گونه ء ديگری رقم بخورد ... او در خلوت بر تنهايی و ضلالت خود می گريد ، خود را قابل پناه بردن نمی داند ، و ايستاده است که ديگر در قبال پسر "جاخالی" ندهد . به سراغ خانم محمدیِ "ماشين ِ زايمان" می رود هر چند دير رسيده ، و درخواستِ غيرعادی پسرک حافظ قرآن را در خصوص جابجايی اش بی چون و چرا می پذيرد . بر کانونِ کارتنک کاموايی سرنوشت می ايستد و ... خدا را می خواند ... مأوای او عليرغم ِ تمام گناهانش بهشت است ... شايد به صرف توبه ء قلبی و بازگشت فطری اش به سوی خدا . رضا ، سپيد بخت شده است . شخصيت رضا سپيد بخت را رضا کيانيان با هيئت و هيبتی جديد بسيار درخشان و بی ايراد بازی کرده ، همچنانست عزت الله انتظامی در نقش حسين سپيد بخت ، بازی سايرين حتی در نقش های بسيار کوتاه مثال زدنی است ... خصوصا رويا نونهالی در حضوری چند دقيقه ای و بدون ديالوگ در نقش خانم محمدی بر پرده و نگاه و قطره اشکی که در زمان خروج از مطب دکتر به نمايش می گذارد ، بهناز جعفری ، حسين کسبيان ، بيتا فرهی ، جمشيد مشايخی ، ولی شيراندامی ، و همه ... نقش های نوشته شده ء فرمان آرا در فيلمنامه بی نظيرند ، همگی با حداقل ديالوگ و حضور و حداکثر برآيند و فرجام ِ به کفايت ، حتی مانی پسر دکتر . از درخشانترين فصل های فيلم مواجهه ء نخستينِ رضا سپيدبخت با پدرش حسين سپيد بخش است ، رضا کيانيان و عزت الله انتظامی ، سکانسی با ديالوگ های موجز و تدوين سريع و گفتگويی به غايت گره گشا در روشن سازی پس زمينه ء زندگی و شخصيت اين دو پرسوناژ ... قابل تدريس در بسياری از کلاس های فيلمنامه نويسی و بازيگری . صحنه آرايی فيلم هم با انعکاس رنگ غالب و سردِ آبی نيلی برای عناصر صحنه ء زندگی دکتر (از اثاثيه گرفته تا لباس ها) و ساير رنگها برای ساير پرسوناژها مثلا قرمز برای ژاله ، سياه برای بيتا فرهی ، همان آبی نيلی برای مانی ، و باز سياه برای مهاجمان ناشناس ، ... و سپيد برای پسرک ِ حافظ قرآن و پيرزن بافنده کاملا منطقی و هماهنگ کننده و موجد احساس برای تماشاگر انجام شده است . فيلمبرداری با نور پردازی غالبا همراه با فيلتر آبی به فضاسازی سرد زندگی دکتر و درگيران تراژيک متن و جوار آن ، همچون مژگان احمدی (با بازی بهناز جعفری) ، کمک می کند ، مضافا که کادرهای اکثرا مديوم شات و کلوزآپ کار ِ بازيگرانِ خوب برای نقش های اکثرا بشدت کوتاه را پشتيبانی می نمايد . کارگردانی فيلم هم کاملا در خدمت مضمون و محتوای فيلم نامه و بيان به روايت تصويری اين موقعيت های خاص و کثير زندگی های امروزيست ، بيان گونه ای فلسفه در مواجهه با اخلاقيات و زندگی ... نگاه ديگری به ايمان و خلوص و توکل ... نگاه از دريچه و منظری ديگر . فرمان آرا با اين فيلم معجزه را بسيار نزديک می داند ... تلقی و توقع ما مهم نيست ، مهم آن است که روزنی حتی به ظرافت سر سوزن بر نور خدا در دل خود داشته باشيم . چرا نه ؟!! ... اينهمه توقيف لازم نبود ، خداوند به همين بخشندگی و معجزه به همين نزديکی است . [ ۱۲:۰۲ قبل‌ازظهر ] پيوند به اين مطلب |
|||||||
 |
||||||||
