... از سينما و |
||||||||||||||
|
چهارشنبه، آذر ۲۷، ۱۳۸۱ در محله ء واترلوی لندن سالن سينمای منحصر بفردی ساخته شده با نام «سالن سينمای IMAX لندن» که به موسسه فيلم بريتانيا (BFI) يا [British Film Institute] تعلق دارد . اين سالن که در سال ۱۹۹۹ در لندن ساخته شده ، نمونه ای است از سالنی که نخستين بار در ۱۹۹۷ در امريکا ساخته شد . اصطلاح IMAX برگرفته از عبارت'Image Maximum' به معنای «حداکثر تجسم» است و می توان آنرا به مفهوم قدرتمندترين شيوه ء ممکن برای تماشای فيلم به کار برد . فرقی که تماشای فيلم به شيوه ء IMAX با تماشای فيلم به شيوه ء سنتی دارد ، اين است که در شيوه ء IMAX فقط فيلم نمی بينيد بلکه احساس می کنيد در فضای فيلم حضور داريد . يا در داخل بدن انسان هستيد ، يا برای بقا می جنگيد ، يا به اعماق دريا شيرجه می رويد . عامل اصلی تصور اين فضا بزرگترين فريم فيلم در تاريخ سينماست که با پيچيده ترين پروژکتور سينمايی جهان بر وسيع ترين پرده ء سينمايی که حوزه ء ديد جانبی تماشاگران را کاملا احاطه می کند ، نمايش داده می شود . پرده ء IMAX سينمای لندن ۲۰ متر ارتفاع و ۲۶ متر عرض دارد .  قطع سطح هر فريم فيلم IMAX ده برابر سطح هر فريم فيلم ۳۵ ميليمتری ، بيست برابر سطح هر فريم فيلم ۱۶ ميليمتری و سه برابر سطح هر فريم ۷۰ ميليمتری است . اين بدان معناست که هر فريم فيلم IMAX می تواند ۱۰ برابر بيشتر از فريم فيلم های ۳۵ ميليمتری ، اطلاعات بر روی خود ضبط نمايد . هنگامی که تصاوير گرفته شده با اين شيوه ء جديد به نمايش درمی آيند ، کيفيت شگفت انگيز همراه با استفاده ء کامل از حوزه ء ديد جانبی بعلاوه ء شفافيت و وضوح صدای آن ، تصور «حضور واقعی شما در متن تصوير» را موجب می شود . ديگر فقط تماشاگر صحنه ها نيستيد .
پروژکتور IMAX پيشرفته ترين ، قدرتمندترين ، و دقيق ترين سيستم نمايش تصوير در جهان است . فيلمسازانی که شيوه ء IMAX را ابداع کرده اند ، برای خلق «تصور حضور در تصوير» کار را با استفاده از دوربين های فيلمبرداری چندگانه و نمايش فيلم ها با چند پروژکتور آغاز کردند . بهيچوجه دوربين يا سيستم نمايش مستقلی برای خلق تصويری با وضوح و اندازه ء لازم برای اين کار وجود نداشت ، بنابراين آنها شروع به تحقيق برای ساخت سيستمی کردند که آنها را قادر به خلق اين تصور بدون نياز به شيوه های نمايشی ترکيبی نمايد . ابتدا سيستمی با عنوان «15perf/70mm» ابداع کردند ،  ارتفاع فريم فيلم به اندازه ء فيلم های ۷۰ ميليمتری و عرض آن به اندازه ء ۱۵ سوراخ صدا (perforation) . برای گرفتن تصاويری با حداکثر کيفيت هيچ صدايی هم برای فيلم در نظر نگرفتند . فيلم با سرعت ۲۴ فريم در ثانيه از مقابل عدسی پروژکتور می گذرد ، با سرعت ۳۳۴ فوت در دقيقه . دو مايل فيلم در يک فيلم متعارف IMAX ! يک پروژکتور ۳۵ ميليمتری هم با سرعت ۲۴ فريم در ثانيه فيلم نمايش می دهد ، ولی سرعت نمايش فيلم در اين شيوه ۹۰ فوت در دقيقه است . فيلم ۳۵ ميليمتری بصورت عمودی از مقابل عدسی پروژکتور می گذرد ، در حالی که فيلم IMAX افقی حرکت می کند . فيلم از داخل پروژکتور با حرکت موجی مداوم (Rolling Loop) حرکت می کند ، برخلاف پروژکتورهای نمايش سنتی فيلم که سيستم حرکتی متناوب دارند . هر فريم فيلم IMAX روی خارهای پروژکتور پيچيده شده و از روی صفحه ء شيشه ای نوری مخصوصی که «Field Flattener» نام دارد می گذرد ، در اينجا فيلم در محلی تخت در مقابل شيشه ای با فاصله نگه داشته شده و تصوير در اين محل روی پرده نمايش داده می شود . در اين وضعيت سيستم فيلم را ، به اندازه ای که برای ايجاد تصور حضور شما در فضای فيلم لازم باشد ، کاملا ساکن نگه می دارد . بعلاوه مکانيزم باز ِ ويژه ء ديافراگم پروژکتور حجم نوری معادل يک سوم ، بيشتر از حجم نور ديافراگم پروژکتورهای سنتی روی پرده می فرستد . لامپ های مورد استفاده در پروژکتور IMAX لامپ های ۱۵۰۰۰ وات قوسی زنون (Xenon arc lamps) هستند که بوسيله ء آب خنک می شوند .
سيستم صوتی IMAX نيز بزرگتر از آنی است که تابحال مرسوم بوده است . برای پشتيبانی تصويری با ۲۰ متر ارتفاع و ۲۶ متر پهنا بايد هم از بزرگترين حجم صدای سينمايی استفاده شود . سيستم «سونيکس» (Sonics) مخصوص سالن های نمايشIMAX طراحی شده است . در اين سيستم تغيير حجم صدا در نقاط مختلف سالن حذف شده است . اين باعث می شود تا تمام حاضرين از کيفيت عالی صدا بدون توجه به اين که در کجای سالن نشسته اند ، بهره مند گردند . ۶ لبه صدا از طريق ۶ گروه بلندگوی بزرگ بداخل سالن ارسال می گردد ، ۴ گروه بلندگو در پشت پرده ء نمايش ، يک گروه در پشت سر سمت چپِ عقب ، و يک گروه در پشت سر سمت راستِ عقب حاضرين در سالن قرار دارند . علاوه بر اينها بلندگوی باس بسيار بزرگی نيز در پشت پرده نصب گرديده است . قدرت ۱۱۶۰۰ واتی صدا تماشاگران را در دنيايی از وضوح پيچيده و با خود به درون رويای تصويری جان گرفته بر پرده می برد . صدای ديجيتال فيلم از روی يک DVD بداخل کامپيوتری که تصوير و صدا را ادغام و سينک نموده و نمايش را راهبری می کند ، منتقل می شود . اين سيستم «سيستم کنترل ديجيتال صدای سالن» (Digital Theatre Audio Control) يا DTAC ناميده می شود .  دوربين های IMAX بعنوان اصلی ترين بخش از سيستم IMAX ، بی نهايت متحرک و قادر به چرخش و منعطف برای فيلمبرداری در وضعيت های خاص هستند . طراحان و مهندسين IMAX ناچار به ابداع امکانات ابتکاری متعددی بوده اند . قطع فيلم IMAX بقدری بزرگ است که مخازن فيلم دوربين های آن فقط گنجايش معادل ۳ دقيقه ء آنرا دارند . اين بدان معناست که در هر برداشت فقط می توانيد برای ۳ دقيقه کارکنيد ، بعد از آن بايد کار را متوقف و دوربين را مجددا" فيلم گذاری نماييد . فيلم گذاری دوربين های IMAX هر بار حدود ۳۰ دقيقه طول می کشد !
IMAX سه بعدی نمايش به شيوه ء IMAX سه بعدی برای تماشاگرانش تجربه ای متفاوت به حساب می آيد . ناگهان متوجه می شويد چيزی درست در مقابل چشمان شماست ، به قدری نزديک که می توانيد آنرا لمس کنيد .  فيلم ۳ بعدی فيلمی است مرکب و متشکل از دو نوار فيلم که بطور همزمان نمايش داده می شوند . دوربين های ۳ بعدی ۲ لنز دارند که فاصله ء آنها از يکديگر درست به اندازه ء فاصله ء معمول دو چشم انسان از يکديگرست . فيلم های گرفته شده با اين دو لنز بهنگام نمايش همزمان ، تصوير واحدی را خلق می کنند . تصاوير در زمان نمايش از طريق عدسی پولاريزه روی پرده افتاده و تماشاگر با چشم چپ تصوير مخصوص چشم راست را نمی تواند ببيند و با چشم راست تصوير مخصوص چشم چپ را . وی بوسيله ء عينک مخصوص پولاريزه دو تصوير را جداگانه دريافت کرده و مغزش دو تصوير را همگرا کرده و جادو اتفاق می افتد ، تصوير گويا در دسترس او و آماده براي لمس است . پرده ء نمايش با دو لامپ ۱۵۰۰۰ وات (جمعا ۳۰۰۰۰ وات) روشن می شود . گردش هوا و آب لامپها را خنک می کند . در نمايش فيلم سه بعدی هر لامپ به فيلم مخصوص يک چشم نور می تاباند .
چگونه می بينيم اصل تفاوت زاويه ء ديد اشياء بوسيله ء دو چشم راست و چپ ، زيربنای عکاسی و فيلمبرداری سه بعدی است . اگر ابتدا با يک چشم و سپس با چشم ديگر به چيزی نگاه کنيد ، متوجه می شويد که محل آن اندکی تغيير می کند . ولی با دو چشم باز تصاوير جداگانه ای که هر چشم می بيند بوسيله ء مغز ما به هم آميخته و تشکيل يک تصوير را می دهد . آميزش اين دو تصويرست که مناظر سه بعدی را ساخته و مغز ما را قادر به درک عمق و فاصله می نمايد . پيش از سينما برای بازسازی اين پديده بر روی فيلم ، دو لنز جانشين دو چشم ما می شوند . در سال ۱۸۳۸ چارلز ويتستون اولين وسيله ء ديداری برجسته بين را بر اساس تئوری های دوره ء رنسانس «پرسپکتيو» ، با استفاده از تعدادی آينه ء زاويه دار (نسبت به هم) ابداع کرد . اختراع او شامل دو طرح ترسيمی جداگانه - يکی برای چشم چپ و ديگری برای چشم راست می شد . وقتی هر دو تصوير بطور همزمان مشاهده می شدند ، وسيله ء ديداری ويتستون تصويری همگون و قالبی ارائه داد . دستگاه ويتستون مبداء دوران جديدی در عکاسی ثابت و متحرک شد . سينمای سه بعدی فيلمسازان لنزهای دوگانه ء دوربين فيلمبرداری سه بعدی را درست به فاصله ای از هم نصب می کنند که چشمان ما با هم دارند . اين فاصله را «فاصله ء چشمی» (interocular distance) يا «فاصله ء محوری» (interaxial distance) می نامند و معمولا مقدار آن ۵/۲ اينچ است.  برای نمايش دادن يک فيلم سه بعدی ، دو تصوير مجزا که هريک تصوير مربوط به يک چشم را تصوير می کند بطور همزمان روی پرده انداخته می شوند . بدون عينک های مخصوص در زمان نمايش ، تصاوير روی پرده تار و مضاعف به نظرتان خواهند رسيد ، زيرا در حقيقت دو تصوير را می بينيد . عينک هاي خاص تماشای تصاوير سه بعدی اين مشکل را حل می کنند . هر کدام از لنزهای عينک سه بعدی فيلتر خاصی دارد که مانع ديد تصوير مربوط به چشم ديگر می شود و باعث می گردد تا هر چشم فقط تصوير خاص خود را ببيند . مغز شما دو تصوير مجزا را در هم آميخته و تصوری سه بعدی خلق می کند .
نمايش فيلم سه بعدی راه های مختلفی برای نمايش تصاوير دوگانه ء گفته شده بصورت ۳ بعدی وجود دارد . تمامی روش ها مستلزم استفاده از دو پروژکتور نمی باشند . قطع های برجسته ء يک فريم فيلم می توانند بطور همزمان دو تصوير مختلف و نسبتا متعادل روی يک نوار فيلم را نمايش دهند . يک تصوير با رنگ پوششی سبز (يا آبی) و ديگری با پوشش رنگ قرمز . می توان به تماشاگران عينک مخصوصی با همان رنگها (يک لنز سبز يا آبی و ديگری قرمز) داد . لنز سبز عينک تصوير قرمز روی پرده را محو کرده ، و لنز قرمز آن تصوير سبز (يا آبی) رنگ روی پرده را حذف می کند . مغز شما دو تصوير مجزا را يکی کرده و تصوير سه بعدی سياه و سفيد را متصور می سازد ! برای ديدن تصوير سه بعدی بصورت رنگی تصاوير چشمهای چپ و راست بايد جدا باشند . پيش از ظهور سالنهای عظيم نمايش امروزی ، که از دو پروژکتور تصوير مجزای تطبيقی استفاده می کنند ، شيوه های قديمی دو فريم ۳۵ ميليمتری را به طرق مختلفی در زير يا رو و يا در کنار هم قرار می دادند . پيشرفت های جديد فيلم های سه بعدی معاصر برای خلق تصورات ۳ بعدی ، شروع به استفاده از شبيه سازی های ساخت کامپيوتر «computer generated imagery» يا (CGI) نموده اند . استفاده از تصاوير CGI برای فيلمسازان امکان کنترل کامل در نزديکی و تمرکز روی دو عامل بسيار مهم در توليد فيلم های زنده ء سه بعدی را فراهم می کند . فيلمساز می تواند با خلق فضا در کامپيوتر دقيقا به موضوع مورد نظرش دست يابد . بعدا کل فريم را می توان در مرکز توجه قرار داد و اين چيزی است که در زمان فيلمبرداری با شيوه های سنتی و معمول تابحال عملا ممکن نبوده است . اين بدان معناست که وقتی فيلم روی پرده می افتد ، مشابه دنيای واقع در اطلاعات بصری غرق می شويد ، و از اين طريق تصور واقعيت به حداکثر می رسد . مختصاتی در باره ء سينمای IMAX لندن اين سينما سالنی است با ۴۷۷ صندلی ، دارای بزرگترين پرده ء نمايش انگلستان با بيش از ۲۰ متر ارتفاع و ۲۶ متر عرض ، با سيستم صدای ديجيتال جانبی (در اطراف) با قدرت ۱۱۶۰۰ وات ، و سيستم نمايش فيلم IMAX که هنگام کارکرد توام تماشاگر را  در تصاويری بزرگتر و فوق واقعی تر از واقعيت فرو برده و او را وادار به چنان احساسی می کند که گويا واقعا در فضای تصوير قرار دارند . طراحی سالن به گونه ای است که تماشاگر در هر نقطه از آن در کمال آسايش به تمام تصوير و فضا دسترسی دارد . در تمام ۱۴ رديف تالار نمايش صندلی ها به گونه ای تعبيه شده که تمامی تماشاگران ، حتی کودکان از تصوير کامل و بدون مانع ديد لذت خواهند برد . اين سالن برای معلولين نيز جا خواهد داشت ، ۸ فضا برای ويلچر و گوشی های مخصوص مبتلايان به ثقل سامعه . سالن توسط آرشيتکت معروف برايان آيوری طراحی شده ، چند طبقه و بشکل استوانه ای شيشه ای است که شبها همچون يک چراغ دريايی بوسيله ء افکت های نوری روشن شده و «سوت بنک» واترلوی لندن را زينت می بخشد . نمای بيرونی آن تصويری خارق العاده است از هنرمند معروف انگليسی هاوارد هاجکين .
 فيلم هايی که هم اکنون به شيوه ء IMAX بر پرده ء سينما IMAX لندن نمايش داده می شوند : - قلعه ء جن زده (سه بعدی) - بدن انسان (دو بعدی) - هند : قلمرو ببرها (دو بعدی) - سانتا (کلاوس) بر عليه آدم برفی (سه بعدی) - ايستگاه فضايی (سه بعدی) - «تی- رکس» بازگشت به دوره ء کرتاسه (سه بعدی)
در سينمای IMAX فقط فيلم های اين شيوه به نمايش در نمی آيند ، برخی فيلم های ۳۵ ميليمتری نيز نشان داده می شوند ، البته با تصويری به وسعت پرده ء IMAX . اين گروه فيلم ها را سينما (گروه فيلم ها) ی After Dark می نامند . تنها فيلم روی پرده ء از اين گروه فعلا «It's a Wonderful Life» نام دارد . [ ۷:۱۶ بعدازظهر ] پيوند به اين مطلب |
|||||||||||||
 |
||||||||||||||
